.png){kind=logo}
THIÊN CHÚA CÓ PHẢI LÀ ÔNG TRỜI?
Lm. Giuse Phạm Đình Ngọc, SJ
WHĐ (17/02/2025) - Một phần nào đó, có thể nói rằng hình ảnh “Ông Trời” trong dân gian đã phản ánh một khái niệm về Thiên Chúa, nhưng không đầy đủ. Thiên Chúa không chỉ là Đấng quyền năng, mà còn là Đấng yêu thương. Ngài không xa cách con người, mà luôn tìm kiếm chúng ta, chờ đợi chúng ta nhận ra Ngài.
Bạn thân mến,
Cảm ơn bạn đã hồi âm cho tôi với những điều tích cực từ lá thư trước. Như đã nói, tôi không muốn thuyết phục bạn tin vào Thiên Chúa. Trước hết, tôi chia sẻ với bạn về niềm tin và Thiên Chúa mà tôi đang tin. Biết là một chuyện, tin lại là một chuyện rất khác. Sau đó, càng biết về Thiên Chúa, bạn càng cảm thấy những điều thú vị có thể giúp cho hành trình đức tin của bạn.
Cảm ơn bạn đã đặt một câu hỏi rất thú vị: “Thiên Chúa có phải là Ông Trời?”. Đây là điều mà nhiều người Việt Nam vẫn thắc mắc; nhất là khi trong văn hóa dân gian, chúng ta thường nghe những câu như “Ông Trời có mắt”, “Lưới trời lồng lộng, tuy thưa mà khó thoát” hay “Sống chết có số, giàu sang do trời.” Những câu nói ấy cho thấy người Việt từ xa xưa đã tin vào một Đấng nào đó cao vời, quyền năng và chi phối vạn vật. Nhưng liệu Thiên Chúa mà Kitô giáo tin có giống với hình ảnh Ông Trời trong dân gian không?
Lúc mình còn trên ghế nhà trường, rất nhiều lần thầy cô chia sẻ về tín ngưỡng nhân gian. Nói như thế để thấy người Việt có cảm thức tôn giáo rất mạnh mẽ. Chẳng hạn, trong truyền thống Việt Nam, “Ông Trời” được hiểu là một sức mạnh siêu nhiên quyết định số phận con người. Nhiều người tin rằng Trời thưởng kẻ lành, phạt kẻ ác, và không ai có thể trốn thoát khỏi lưới trời. Tuy nhiên, trong niềm tin dân gian, Ông Trời thường được xem là một thực thể xa cách, quyền uy nhưng không có mối liên hệ cá vị với con người. Ông Trời dường như đứng từ xa để quan sát và điều khiển vũ trụ, mà ít ai nghĩ rằng mình có thể gặp gỡ hay đối thoại với Ngài. Đúng như tên gọi, Ông chỉ đến phái nam, còn trời chỉ đến một nơi cao xa nào đó. Nếu hiểu theo cách này, hình như Ông Trời không phải là Thiên Chúa mà chúng tôi đang tin.
Bạn biết không, Thiên Chúa không chỉ là một Đấng cao vời, mà còn là một Đấng đầy yêu thương, gần gũi với con người. Ngài không chỉ tạo dựng nên vạn vật mà còn chăm sóc từng người một cách cá vị. Đây là điều rất khác, vì chúng tôi có thể gặp được Thiên Chúa trong cầu nguyện, chính Thiên Chúa cũng muốn gặp gỡ và cứu giúp con người. Vì thế mà trong Thánh Kinh, Thiên Chúa được gọi là “Cha” (Mt 6,9), Đấng yêu thương và lắng nghe lời cầu nguyện của con cái mình. Gọi là “Cha”, nhưng không vì thế mà chúng ta hiểu Thiên Chúa thuộc về giới tính nam. Vì Ngài không có thân xác, nên không thể là nam hay là nữ. Tuy nhiên, nếu đề cập đến Chúa Giêsu lại là chuyện khác.
Số là “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì không phải chết, nhưng được sống muôn đời.” (Ga 3,16). Như vậy, Thiên Chúa Cha có một người con duy nhất là Chúa Giêsu. Điều này càng cho thấy Thiên Chúa không chỉ là một khái niệm trừu tượng, mà là một Đấng sống động, có thể bước vào đời sống con người, qua Chúa Giêsu. Ngài không định đoạt số phận con người theo kiểu một vị quan tòa nghiêm khắc, mà ban cho mỗi người sự tự do để yêu thương và chọn lựa. Nếu Thiên Chúa chỉ đơn thuần là “Ông Trời”, có lẽ chúng ta sẽ sống trong sự sợ hãi vì không biết Ngài có yêu thương mình hay không. Nhưng Kitô giáo dạy rằng Thiên Chúa là Tình Yêu (1 Ga 4,8), và vì yêu, Ngài đã đến để cứu độ nhân loại qua cái chết và sự phục sinh của Đức Giêsu Kitô.
Có thể biết Thiên Chúa không?
Có lần bạn hỏi rằng: “Làm sao tôi có thể biết Thiên Chúa nếu tôi chưa bao giờ thấy Ngài?” Lúc đó tôi chỉ biết gãi đầu bó tay, vì mới học lớp 10. Sau mấy chục năm trời, tôi có thể viết trả lời cho bạn như sau, Ngài tỏ lộ chính mình qua nhiều cách:
1. Qua vẻ đẹp của thế giới tự nhiên: Nhìn một bầu trời đầy sao, một bông hoa nhỏ bé, hay tiếng sóng vỗ bờ… bạn có thấy đó là sản phẩm của ngẫu nhiên không? Hay có một Bàn Tay nào đó đã tạo dựng tất cả? Bạn có thể tìm đọc thêm cuốn sách tôi viết chi tiết chủ đề này: 10 cách chứng minh Thiên Chúa hiện hữu.
2. Qua con người và lòng tốt của họ: Khi bạn thấy ai đó hy sinh cho người khác, khi bạn cảm nhận được lòng thương xót, khi ai đó yêu bạn cách chân thành… đó cũng là dấu chỉ của Thiên Chúa, vì chính Ngài là nguồn mạch của tình yêu.
3. Qua Đức Giêsu Kitô: Có lẽ đây là nguồn mạch chính để chúng ta biết hơn về Thiên Chúa. Trong những lá thư tới, chúng ta sẽ tìm hiểu về nhân vật đặc biệt này. Ở đây, chúng tôi tin rằng nếu muốn biết Thiên Chúa là ai, hãy nhìn vào Đức Giêsu. Người đã sống giữa con người, đã yêu thương, tha thứ, chữa lành và hy sinh mạng sống vì nhân loại. Bởi thế mà thánh Phaolô, người sau này đã biết và tin vào Thiên Chúa, viết rằng: “Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử. Thiên Chúa đã nhờ Người mà dựng nên vũ trụ, đã đặt Người làm Đấng thừa hưởng muôn vật muôn loài.”
Bạn có thể chưa sẵn sàng tin, và điều đó không sao cả. Điều quan trọng là bạn mở lòng ra để tìm kiếm. Có thể bắt đầu bằng một lời cầu nguyện rất đơn giản: “Lạy Chúa, nếu Ngài thực sự hiện hữu, xin cho con nhận biết Ngài.” Đó là lời cầu nguyện chân thành mà Thiên Chúa luôn lắng nghe. Hoặc đơn giản, bạn có thể tự suy luận xem Ông Trời mà bạn thường nghe đến, và Thiên Chúa mà bạn thường tìm hiểu có giống và khác nhau không? Trong trường hợp này, lương tâm hay lòng bạn sẽ là gợi hứng cho bạn rất nhiều.
Kết luận
Vậy Thiên Chúa có phải là Ông Trời không? Một phần nào đó, có thể nói rằng hình ảnh “Ông Trời” trong dân gian đã phản ánh một khái niệm về Thiên Chúa, nhưng không đầy đủ. Thiên Chúa không chỉ là Đấng quyền năng, mà còn là Đấng yêu thương. Ngài không xa cách con người, mà luôn tìm kiếm chúng ta, chờ đợi chúng ta nhận ra Ngài.
Mong chờ thư hồi âm của bạn!
Thân mến,
Lm. Giuse Phạm Đình Ngọc SJ
Tái bút:
Cũng như thư trước, tôi vẫn hỏi Chat GPT về chủ đề này, nó cho mình mẩu đối thoại vui này, bạn đọc để ngẫm nghĩ nhé: “Thiên Chúa có phải là Ông Trời?”
💬 Nam: Ê, hôm qua tớ nghe bà ngoại nói: “Trời có mắt, làm gì cũng phải cẩn thận!” Cậu nghĩ sao, có phải Thiên Chúa chính là Ông Trời không?
💬 Minh: Câu hỏi hay đấy! Nhưng mà cậu nghĩ Ông Trời là ai đã?
💬 Nam: Thì... một ông già râu dài, ngồi trên mây, cầm sổ ghi chép ai ngoan, ai hư?
💬 Minh: Haha, nghe giống ông già Noel hơn là Thiên Chúa đó!
💬 Nam: Ừ nhỉ! Nhưng người Việt mình hay nói “Trời đánh tránh miếng ăn”," rồi “Ông Trời có mắt” mà!
💬 Minh: Đúng, nhưng Ông Trời trong dân gian thường là một khái niệm về một thế lực siêu nhiên, có quyền lực và công lý. Còn trong Kitô giáo, Thiên Chúa không chỉ là Đấng quyền năng mà còn là Cha đầy yêu thương!
💬 Nam: Vậy là khác hẳn sao?
💬 Minh: Khác chứ! Nếu Ông Trời chỉ là một sức mạnh vô hình cai trị thế giới, thì Thiên Chúa của Kitô giáo còn bước vào lịch sử, trở thành người phàm – chính là Chúa Giêsu!
💬 Nam: Để tớ hiểu cho đúng nhé… Ông Trời giống như ông hiệu trưởng ngồi trong phòng, ký giấy tờ, giám sát học sinh. Còn Thiên Chúa thì là thầy giáo, đến tận lớp dạy học sinh cách sống tốt?
💬 Minh: Chính xác luôn! Thầy giáo không chỉ dạy mà còn yêu thương học trò, giúp đỡ khi họ gặp khó khăn. Cậu thấy khác biệt rồi chứ?
💬 Nam: Hiểu rồi! Nhưng nếu Thiên Chúa thương yêu như vậy, tại sao vẫn có người gặp chuyện xui xẻo?
💬 Minh: Ôi dào, lại câu hỏi hóc búa rồi! Cậu có muốn một ly trà sữa để tớ giải thích tiếp không?
💬 Nam: Thế thì hai ly đi, vì chắc câu trả lời cũng dài lắm!
(Nguồn: WHĐ)