Đức Giáo Hoàng Lêô XIV
BUỔI TIẾP KIẾN CHUNG

Hội Trường Phaolô VI

 Thứ Tư, ngày 13 tháng 8 năm 2025
 

Chu trình Giáo lý Năm Thánh 2025

Chúa Giêsu Kitô, niềm Hy Vọng của chúng ta
 

III. Cuộc Vượt Qua của Chúa Giêsu

2. Sự phản bội
“Chẳng lẽ con sao” (Mc 14,19)
 

 

Anh chị em thân mến,

Chúng ta tiếp tục hành trình học hỏi nơi trường học Tin Mừng, bước theo dấu chân Chúa Giêsu trong những ngày cuối cùng của đời Người. Hôm nay, chúng ta dừng lại nơi một cảnh vừa thân mật vừa bi thương, nhưng cũng hết sức chân thật: khoảnh khắc trong bữa Tiệc Vượt Qua, lúc Chúa Giêsu tỏ cho các Tông đồ biết rằng một người trong Nhóm Mười Hai sắp phản bội Người: “Thầy bảo thật anh em, một người trong anh em sẽ nộp Thầy, kẻ đang cùng ăn với Thầy” (Mc 14,18).

Đó là những lời thật mạnh mẽ. Chúa Giêsu không nói ra để kết án, nhưng để cho thấy rằng tình yêu, khi là tình yêu đích thực, thì không thể tách rời khỏi sự thật. Căn phòng trên lầu, nơi vừa mới đây mọi thứ được chuẩn bị chu đáo, bỗng tràn ngập một sự thinh lặng đớn đau, đầy những câu hỏi, nghi ngờ, và sự mong manh. Đó cũng là nỗi đau mà chúng ta quen thuộc, khi bóng tối của sự phản bội phủ xuống những mối tương quan thân thiết nhất.

Thế nhưng, cách Chúa Giêsu nói về điều sắp xảy ra thật đáng ngạc nhiên. Người không lớn tiếng, không chỉ tay, không nêu tên Giuđa. Người nói bằng cung cách như thế để mỗi người đều có thể tự hỏi chính mình. Và xảy ra đúng như vậy! Thánh Máccô thuật lại: “Các ông buồn rầu và lần lượt hỏi Người: ‘Chẳng lẽ con sao?’” (Mc 14,19).

Anh chị em thân mến, câu hỏi này - “Chẳng lẽ con sao?” - có lẽ là một trong những câu hỏi chân thành nhất mà chúng ta có thể tự đặt ra. Đây không phải là câu hỏi của người vô tội, nhưng là của người môn đệ nhận ra mình yếu đuối. Không phải là tiếng kêu của kẻ có tội, nhưng là lời thì thầm của người tuy muốn yêu nhưng ý thức rằng mình vẫn có thể gây tổn thương. Chính trong sự ý thức này mà hành trình cứu độ bắt đầu.

Chúa Giêsu không vạch tội để hạ nhục. Người nói sự thật vì Người muốn cứu độ. Và để được cứu, cần phải cảm nhận: cảm nhận rằng mình có liên can, cảm nhận rằng mình được yêu thương cho dù bản thân có thế nào đi nữa, cảm nhận rằng sự dữ là có thật nhưng không là tiếng nói sau cùng. Chỉ những ai đã từng cảm nghiệm được sự thật của một tình yêu sâu đậm mới có thể đón nhận được vết thương của sự phản bội.

Phản ứng của các môn đệ không phải là giận dữ, nhưng là u sầu. Các ông không phẫn nộ, nhưng đau buồn. Nỗi đau này phát sinh từ khả năng có liên can thực sự. Và chính nỗi đau này, nếu được đón nhận với lòng chân thành, sẽ trở thành nơi khởi đầu cuộc hoán cải. Tin Mừng không dạy chúng ta phủ nhận sự dữ, nhưng nhận ra nó như một cơ hội đau đớn để được tái sinh.

Rồi Chúa Giêsu nói thêm một câu khiến chúng ta băn khoăn và suy nghĩ: “Khốn cho kẻ nộp Con Người; thà người đó đừng sinh ra thì hơn” (Mc 14,21). Đây là những lời thật nghiêm khắc, nhưng cần hiểu cho đúng: đây không phải là một lời nguyền rủa, nhưng là một tiếng than đau đớn. Trong tiếng Hy Lạp, chữ “khốn” ở đây mang âm hưởng của một lời than van, một tiếng “than ôi”, diễn tả lòng cảm thương chân thành và sâu xa.

Chúng ta thường phán xét. Trái lại, Thiên Chúa đón nhận sự đau khổ. Khi thấy sự dữ, Người không báo oán, nhưng đau buồn. Và lời “thà người đó đừng sinh ra” không phải là một án phạt đã định trước, nhưng là một sự thật mà bất kỳ ai cũng có thể nhận ra: nếu chúng ta chối bỏ tình yêu đã tác sinh mình, nếu do sự phản bội chúng ta trở nên bất trung với chính mình, thì thực sự chúng ta đánh mất ý nghĩa của việc mình được sinh ra đời, và tự loại mình ra khỏi ơn cứu độ.

Thế nhưng, chính ở nơi tối tăm nhất, ánh sáng lại không tắt lịm. Trái lại, nó bắt đầu chiếu sáng. Bởi nếu chúng ta nhận ra giới hạn của mình, nếu chúng ta để cho nỗi đau của Đức Kitô chạm đến lòng mình, khi ấy chúng ta mới thực sự được tái sinh. Đức tin không miễn cho chúng ta khỏi khả năng phạm tội, nhưng luôn mở cho chúng ta một lối thoát: đó là nẻo đường của lòng thương xót.

Chúa Giêsu không hề bị vấp phạm vì sự yếu đuối của chúng ta. Người biết rõ rằng không có tình bạn nào miễn nhiễm khỏi nguy cơ bị phản bội. Nhưng Người tiếp tục tin tưởng. Người vẫn ngồi vào bàn với các môn đệ. Người không ngừng bẻ bánh, ngay cả cho kẻ sẽ phản bội mình. Đây là sức mạnh thầm lặng của Thiên Chúa: Người không bao giờ rời bỏ bàn tiệc tình yêu, ngay cả khi biết mình sẽ bị bỏ lại một mình.

Anh chị em thân mến, hôm nay chúng ta cũng có thể chân thành tự hỏi: “Chẳng lẽ con sao?”. Không phải để cảm thấy mình bị cáo buộc, nhưng để mở ra trong lòng một khoảng không gian cho sự thật. Ơn cứu độ bắt đầu từ đây: với ý thức rằng chính chúng ta có thể là những người phản bội lại niềm tín thác vào Thiên Chúa, nhưng cũng chính chúng ta có thể là người lại tiếp nhận, bảo vệ và canh tân niềm tín thác ấy.

Sau cùng, đây là niềm hy vọng: biết rằng ngay cả khi chúng ta thất tín, Thiên Chúa cũng không bao giờ thất tín với chúng ta. Dù chúng ta phản bội Người, Người vẫn không ngừng yêu thương chúng ta. Và nếu chúng ta để cho mình được chạm tới bởi tình yêu này - một tình yêu khiêm hạ, mang thương tích, nhưng luôn trung tín - chúng ta thật sự có thể được tái sinh. Và chúng ta có thể bắt đầu sống không còn như những kẻ phản bội, nhưng như những người con luôn được yêu thương.

 

Lm. Fx. Nguyễn Văn Thượng chuyển ngữ.