Thánh Inhaxiô thành Antiôkhia – Giám mục, tử đạo

I. Khởi đầu và Sứ mạng
Thánh Inhaxiô thành Antiôkhia là một trong những vị thánh tử đạo vĩ đại nhất của thời Giáo Hội sơ khai. Truyền thống cho rằng ngài là môn đệ thân tín của Thánh Gioan Tông đồ – người đã tựa đầu vào ngực Đức Giêsu trong bữa Tiệc Ly, đã nghe được nhịp đập của Trái Tim Tình Yêu Thiên Chúa. Ngọn lửa ấy được truyền lại nơi Inhaxiô, khiến toàn bộ cuộc đời ngài trở thành một bài thánh ca sống động về tình yêu Thập giá, về đức tin trung kiên và lòng hiệp nhất sâu xa với Hội Thánh. Được Thiên Chúa chọn làm Giám mục Antiôkhia – trung tâm lớn của Kitô giáo tiên khởi, nơi lần đầu tiên các tín hữu được gọi là “Kitô hữu” (Cv 11,26). Inhaxiô là người mục tử hiền lành mà kiên nghị, khôn ngoan mà nhiệt thành, một nhà lãnh đạo đầy tình yêu nhưng cũng cứng cỏi trước tà thuyết và bách hại. Inhaxiô rao giảng không biết mệt mỏi về đức tin vào Đức Kitô chịu đóng đinh và phục sinh. Với ngài, tin vào Chúa Giêsu không chỉ là tuyên xưng bằng môi miệng, mà phải là sống và chết cho Người. Ngài nhấn mạnh mầu nhiệm hiệp nhất: hiệp nhất giữa Thiên Chúa và loài người trong Đức Kitô, giữa các tín hữu trong Hội Thánh, và giữa người mục tử với đoàn chiên trong Thánh Thể. Ngài viết: “Nơi nào giám mục hiện diện, ở đó có cộng đoàn; cũng như nơi nào có Đức Kitô, ở đó có Hội Thánh Công Giáo.” Câu nói ấy là lần đầu tiên danh xưng “Giáo Hội Công Giáo” xuất hiện trong lịch sử, diễn tả hiệp nhất trong đức tin, tình yêu và phục vụ. Thánh Inhaxiô còn là nhà linh đạo cầu nguyện sâu sắc, đặc biệt suy niệm về Thánh Thể – trung tâm của đức tin và nguồn hiệp nhất của Hội Thánh.
II. Tử đạo – Bánh hiến tế tinh tuyền

Vào khoảng năm 107, dưới triều hoàng đế Trajanô, làn sóng bách hại Kitô hữu lan rộng khắp Đế quốc Rôma. Thánh Inhaxiô bị bắt vì từ chối thờ cúng hoàng đế và các thần ngoại giáo. Khi nghe tuyên án tử hình, ngài bình thản nói: “Tạ ơn Chúa đã cho tôi được nên giống Con Một Người.” Ngài bị xiềng xích và giải từ Antiôkhia đến Rôma – một chặng đường dài đầy gian khổ, nhưng đối với ngài, đó là cuộc hành hương tiến về hiến tế. Trên hành trình ấy, Inhaxiô đã viết bảy bức thư bất hủ gửi cho các giáo đoàn Êphêsô, Magnesia, Trallê, Philadelphiê, Smyrna, Rôma và cho Thánh Polycarpô. Những bức thư này là chứng từ của đức tin, là bản di chúc thiêng liêng về hiệp nhất và tình yêu trong Hội Thánh. Trong thư gửi giáo đoàn Rôma, ngài viết: “Tôi là hạt lúa mì của Thiên Chúa; xin hãy để tôi được nghiền nát dưới răng thú dữ để trở nên bánh tinh tuyền dâng hiến Đức Kitô.” Đó không phải là lời của một người tìm cái chết, mà là tiếng reo vui của kẻ đã hiểu sâu mầu nhiệm tình yêu: tử đạo không phải là thất bại, mà là chiến thắng. Trước mặt hoàng đế, khi bị ép tế thần Jupiter để được tha, ngài khẳng khái đáp: “Tôi chỉ tôn thờ Thiên Chúa chân thật, Đấng đã dựng nên trời đất và sai Con Một Người đến cứu độ nhân loại.” Khi đến Rôma, các tín hữu tìm cách xin tha, nhưng ngài năn nỉ họ đừng can thiệp: “Xin anh em đừng ngăn tôi đến với Chúa; hãy để tôi sống theo Thần Khí.” Ngày hành hình, ngài được dẫn vào đấu trường, nghe tiếng gầm của sư tử, ngài cầu nguyện: “Xin đừng nghĩ tôi bị thú dữ xé xác vì tội lỗi, nhưng vì tôi khát được kết hợp trọn vẹn với Thiên Chúa.” Những lời ấy kết thúc bằng tiếng hô “Giêsu!” – danh Thánh ngài yêu đến cùng. Máu ngài đổ ra trở thành hạt giống đức tin cho muôn thế hệ. Qua cái chết của Inhaxiô, Hội Thánh hiểu sâu hơn lời Đức Giêsu: “Ai liều mất mạng sống mình vì Thầy, sẽ tìm lại được nó.” (Mt 16,25).
III. Lời nguyện với Thánh Inhaxiô Antiôkhia

Lạy Thánh Inhaxiô thành Antiôkhia, vị mục tử hiền lành và anh hùng, xin thương nhìn đến Hội Thánh hôm nay đang lữ hành giữa bao phong ba thử thách. Xin dạy chúng con biết yêu mến Chúa Giêsu như ngài đã yêu – một tình yêu không giới hạn, không sợ xiềng xích, không lùi bước trước khổ đau. Xin cho chúng con nhận ra trong mỗi Thánh Lễ, chính Đức Kitô đang hiến mình vì chúng con, để chúng con cũng biết dâng hiến cuộc đời cho tha nhân. Lạy thánh nhân, xin cầu cho chúng con luôn sống hiệp nhất trong đức tin, trung thành với Giáo Hội và biết lắng nghe tiếng Chúa qua những người được sai đến hướng dẫn chúng con. Xin dạy chúng con biết biến những thử thách của đời sống thành của lễ, biết chấp nhận đau khổ với tâm hồn bình an và tín thác. Xin cho các linh mục và tu sĩ tìm được sức mạnh trong Thánh Thể, cho các gia đình tìm được niềm vui trong hiệp nhất, và cho mỗi người Kitô hữu biết trở thành chứng nhân can đảm của Tin Mừng giữa đời. Lạy Thánh Inhaxiô, khi ngài nói: “Tôi là hạt lúa mì của Thiên Chúa,” xin cho chúng con cũng biết sống như hạt lúa ấy – sẵn sàng rơi xuống, bị nghiền nát, để trở nên bánh tinh tuyền cho thế giới. Xin cho chúng con trung thành đến cùng trong ơn gọi, để khi cuộc đời khép lại, chúng con được cùng ngài hát ca tụng Thiên Chúa trên thiên quốc muôn đời. Amen.

Lm. Fx. Nguyễn Văn Thượng