.png){kind=logo}
Gióp, người chịu đau khổ bảo vệ danh dự của Thiên Chúa
Christine Pellistrandi
Cuốn sách Gióp giúp chúng ta khám phá một nhân vật của thời đại chúng ta, phản chiếu hình ảnh con người hiện đại đang kêu lên sự phẫn nộ với Thiên Chúa trước nỗi đau khổ vô tội. Nhưng Gióp, như Christine Pellistrandi, tác giả cuốn "Gióp, kẻ bất khuất" (Cerf), kể lại, cũng là một người chịu đau khổ và nổi loạn, người bảo vệ danh dự của Thiên Chúa trước sự cáo buộc của những người bạn giả dối. Những người này đã biến Thiên Chúa thành một đấng báo thù và toàn năng, không có lòng thương xót.
Câu chuyện về người công chính
Hãy bước vào câu chuyện về một người công chính và tốt lành, người mà Thiên Chúa tin tưởng đến mức giao cho ông nhiệm vụ bảo vệ danh dự của Ngài trước Satan, kẻ muốn chứng minh rằng cái ác sẽ chiến thắng trong cuộc sống. "Thật dễ dàng để trở thành một người có đức tin khi mọi việc đều thuận lợi với bạn," Satan nói, "nhưng chuyện gì sẽ xảy ra khi ông ta gặp phải bất hạnh?" Thiên Chúa trả lời: "Ta tin tưởng vào Gióp."
Ngay từ đầu câu chuyện Kinh Thánh, người đọc đã được biết về âm mưu của Satan chống lại Gióp. Dù mất hết tài sản và con cái, Gióp vẫn không từ bỏ Thiên Chúa. Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi ông bị tổn thương về thể xác và trải nghiệm bệnh tật? Thiên Chúa vẫn tiếp tục đặt niềm tin vào Gióp, còn Satan thì biến mất khỏi câu chuyện. Đây là một câu chuyện cổ xưa từ thiên niên kỷ đầu tiên, được kể lại dưới những bóng mát của các đoàn lữ hành ở phương Đông.
"Nếu bạn đau khổ, đó là vì bạn đã phạm tội"
Một nhà thơ từ thế kỷ thứ 5 trước Chúa Kitô đã lấy cảm hứng từ câu chuyện này và viết nên lời của Gióp, người bị thử thách bởi bệnh tật và được bạn bè đến an ủi. Những người bạn này đại diện cho suy nghĩ phổ biến của chúng ta: "Nếu Thiên Chúa là tốt lành, Ngài sẽ thưởng ngay lập tức cho những hành động tốt."
Do đó, họ kết luận: "Nếu bạn đau khổ, đó là vì bạn đã phạm tội; nếu không phải bạn, thì là anh em của bạn!" Trước quan điểm đơn giản hóa này về một Thiên Chúa trừng phạt hoặc thưởng, Gióp nổi loạn. Ông muốn biết tại sao Thiên Chúa, Đấng đã tạo dựng và yêu thương ông, lại để ông chịu đau khổ. Gióp vật lộn, kêu khóc, gào thét để Thiên Chúa giải thích lý do cho những bất hạnh mà ông phải chịu.
Sự cảm thông của bạn bè Gióp nhanh chóng tan biến vì những lời nói của họ chỉ nhằm bảo vệ ý niệm của họ về một Thiên Chúa toàn năng và những niềm tin mà cuộc sống của họ dựa vào. Vì vậy, họ không ngần ngại biến Gióp thành một kẻ có tội để bảo vệ quan niệm của họ về công lý thần linh.
Những người bạn của Gióp và sự im lặng bị đánh mất
Họ bắt đầu nói như thể họ là những người thay thế cho Thiên Chúa. Những người bạn của Gióp trình bày tất cả những hiểu biết của họ, nhưng họ lại không thể giữ im lặng. Họ nói nhiều trước nỗi đau mà họ đã có lời giải thích riêng, và họ trở nên hung hăng nếu ai đó đặt câu hỏi về triết lý của họ, vốn dựa trên "học thuyết về sự báo ứng": "Bạn hạnh phúc vì Thiên Chúa thưởng bạn cho những việc tốt, bạn bất hạnh vì Thiên Chúa trừng phạt bạn cho những tội lỗi." Những người bạn của Gióp trở thành những kẻ sùng bái thần học của chính họ. Họ thậm chí trở thành đồng minh của Satan khi sử dụng lập luận và ngôn từ của hắn để buộc tội Gióp.
Gióp chấp nhận, Thiên Chúa nói với ông
Họ muốn buộc tội Gióp, nhưng ông đã phạm tội gì khi ông biết mình vô tội? Gióp nói to những điều mà không ai dám nói: "Tại sao Thiên Chúa lại im lặng trước nỗi đau khổ của thế giới? Thiên Chúa có vui thích một cách kỳ quái khi nhìn thấy con người đau khổ? Con người có phải là những con rối trong tay Ngài giống như các vị thần cổ đại không?"
Gióp dám vượt qua một cấp độ mới trong sự táo bạo của mình khi trực tiếp đối diện với Thiên Chúa: ông muốn một lời giải thích, một dấu hiệu để hiểu. Nhưng không, không ai trả lời ông. Gióp yêu cầu được xét xử, nhưng không được triệu tập trước thẩm phán.
"Kết thúc cuộc chiến của mình, Gióp chấp nhận thân phận con người: ông chờ đợi trong im lặng. Ông không áp đặt quyền lực lên Thiên Chúa. Ông tự do."
Sự tự do của Gióp và bài học từ Thiên Chúa
Gióp, dù bị tước đoạt mọi thứ, đã giữ được cốt lõi của mình: ông là một cơ thể bị tổn thương nhưng vẫn sống. Đúng, ông đã thách thức Thiên Chúa, thậm chí gọi Ngài là "gián điệp", nhưng ông chưa bao giờ rơi vào cái bẫy của những người bạn muốn buộc ông thừa nhận một lỗi lầm để trình bày Thiên Chúa như một kẻ trừng phạt.
Kết thúc cuộc chiến của mình, Gióp chấp nhận thân phận con người: ông chờ đợi trong im lặng. Ông không áp đặt quyền lực lên Thiên Chúa. Ông tự do. Sau đó, Thiên Chúa trả lời ông, như một người thầy tốt, bằng cách chỉ cho ông thấy tất cả những tinh tế của sự sáng tạo.
Thiên Chúa dẫn Gióp đi qua "cuộc diễu hành của các loài vật", làm nổi bật sự khéo léo trong cơ chế sinh tồn của chúng. Thiên Chúa muốn Gióp dành thời gian để chiêm ngưỡng và ngạc nhiên trước công trình sáng tạo của Ngài. Trong nỗi tuyệt vọng sâu thẳm nhất, Gióp đã tuyên bố rằng đôi mắt xác thịt của ông sẽ nhìn thấy Thiên Chúa. Và giờ đây, ông nhận được ánh sáng nội tâm cho phép ông nói: "Trước đây, tôi chỉ biết Ngài qua lời người khác, nhưng giờ đây mắt tôi đã thấy Ngài."
Câu chuyện kết thúc tốt đẹp: Thiên Chúa trả lại tài sản cho Gióp, ban cho ông những đứa con mới – bảy con trai và ba con gái – và yêu cầu ông cầu nguyện cho những người bạn của mình.
Gióp: Một người hành hương của hy vọng
Gióp là hình ảnh phản chiếu của con người hiện đại, người kêu lên sự phẫn nộ với Thiên Chúa trước nỗi đau khổ vô tội. Ông từ chối đạo đức đơn giản của những người bạn, những người coi Thiên Chúa như một đấng ban phát phần thưởng hay trừng phạt dựa trên hành vi của mỗi người. Trong cuộc tìm kiếm Thiên Chúa, Gióp trở thành một người hành hương của hy vọng.
Gióp yêu cầu mỗi người đọc thực hiện một công việc nội tâm để giải phóng những lớp cay đắng, hối tiếc và nước mắt bị kìm nén. Đọc lại lời nói của ông, chiêm nghiệm về câu chuyện của ông là một bước cần thiết trên con đường hoán cải: từ bỏ những chắc chắn của chúng ta để phơi bày sự kiêu ngạo khiến chúng ta cố gắng chiếm hữu Thiên Chúa.
Và cuối cùng, như Gióp, chúng ta có thể nói: "Tôi đã nói mà không hiểu, nhưng giờ đây Ngài đã soi sáng tôi."
Chuyển ngữ: Lm. Fx Nguyễn Văn Thượng
Nguồn: fr.aleteia.org