23/10/2021
446
Ủy Ban Giáo Dân: Các bài thường huấn tháng 10_Bài 4
























 

CÁC BÀI THƯỜNG HUẤN THÁNG 10-2021
 

BAN NGHIÊN HUẤN

UỶ BAN GIÁO DÂN TRỰC THUỘC HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM

BIÊN SOẠN



 

BÀI IV MỤC VỤ

ĐỂ ĐỐI THOẠI HỮU HIỆU

 

Dẫn nhập

Trong Giáo hội, “Thần học và mục vụ” có liên quan mật thiết với nhau. Và có hẳn một khoa nghiên cứu gọi là Thần học mục vụ. Điều đó có nghĩa là công việc mục vụ không đơn thuần là là công việc mang đặc tính xã hội trần thế, nhưng đẫy là công việc gắn liền với thực tại thần linh. Đối thoại là một trong những chiều kích của thần học mục vụ, và đây là một yêu cầu bức bách của Giáo Hội trong thời đại này. Nhưng làm sao để công việc đối thoại đạt tới hiệu quả trong xã hội hôm nay? Theo chỉ dẫn của Giáo Hội, trước tiên chúng ta lắng nghe Lời Chúa để chấp nhận thông điệp của nó và để nó soi sáng con đường của chúng ta. Chúng ta học cách nghe tiếng Chúa, bằng cách suy niệm Thánh Kinh”[1], bởi đối thoại nhằm mục đích cùng nhau tìm đến chân lý, cho nên đối thoại “không phải là tham gia vào một cuộc tranh luận, trong đó, người nói cố gắng thắng thế những người khác hoặc phản bác các chủ trương của họ bằng những lập luận thô bạo, nhưng là việc phát biểu bất cứ điều gì xem ra xem ra được Chúa Thánh Thần gợi ý là hữu ích cho việc biện phân của cộng đồng, đồng thời sẵn sàng chấp nhận bất cứ điều gì đã được cùng một Thần Trí gợi ý trong các chủ trương của người khác, vì lợi ích chung”[2]

 Trong ý hướng đó, tôi xin chia sẻ ít điều về vấn đề “Để đối thoại hữu hiệu”.

Nội dung

Thần học Là gì? Đơn giản, có nghĩa là học về Thiên Chúa. Thiên Chúa là Đấng vô hình, nhưng Ngài có thật và đang hiện hữu. Như thế thần học có liên quan tới đức tin. Đức tin được mạc khải qua Kinh Thánh và cụ thể qua Đức Giêsu Kitô, Thiên Chúa làm người và ở giữa nhân loại. Phúc âm cho con người biết rõ về “Thiên Chúa-làm người”: “Yêu thương và Cứu độ”. Như thế, thần học là đức tin đi tìm sự hiểu biết về Thiên Chúa đặc biệt qua thánh kinh, nên có tính khoa học, không mê tín. Mục vụ là gì? Đơn giản, có nghĩa là việc chăn dắt, chăm sóc con người và môi trường thế giới. Như người mục tử trong Phúc âm, chăn dắt và chăm sóc đàn chiên. Công đồng Vat. II là công đồng mục vụ. Mục vụ thời nay, là “Cùng với Chúa Thánh Thần, đưa ra những giải pháp, đáp trả nhu cầu thời đại. Hầu đem lại nguồn sống mới, cho con người và môi trường”[3]. Như thế, thần học liên quan tới đức tin. Mục vụ là thực hành Đức tin trong cuộc sống hôm nay. Mục vụ liên quan tới thực tại của con người và môi trường. Con người toàn diện và toàn thể. Môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Như liên quan tới bản thân, sống hiền lành và khiêm nhường. Với mọi người, biết sống liên đới trách nhiệm và yêu thương phục vụ, qua con đường đối thoại và hòa giải. Liên quan tới xã hội và môi trường, thực thi công bình, bác ái, chân lý và tự do.

Ứng dụng

“Giáo Hội muốn được đổi mới”

Thượng hội đồng giám mục thế giới, 10/2023. Với chủ đề: “Vì một Giáo hội hiệp hành: hiệp thông, tham gia, sứ mạng”. Đức Giáo hoàng giải thích: “Toàn thể Giáo hội đều dấn thân, năng động lắng nghe lẫn nhau, được thực hiện ở mọi cấp của Giáo hội, bao hàm toàn thể dân Thiên Chúa. Tính hiệp hành, diễn tả bản chất, hình thức, phong cách, sứ mạng của Giáo hội”.  Quả thế, “hiệp hành” được hiểu: bước đi cùng nhau”. Tất cả mọi người đều là một nhân vật chính, và không ai có thể bị coi như chỉ là vai phụ. Đôi khi cần thiết, ra đi, đổi hướng, vượt lên trên những cầm giữ và ngăn cản chúng ta chuyển động và bước đi cùng nhau.

Từ trung tuần tháng 10/2021- 4/2022, sinh hoạt của các Giáo hội khác nhau ở cấp giáo phận. Giai đoạn giáo phận là rất quan trọng vì nó bao hàm việc lắng nghe của toàn thể những người chịu phép rửa tội. Ngài nhấn mạnh: “Có nhiều phản đối, cần phải vượt lên trên hình ảnh về một Giáo hội được phân chia cách cứng nhắc giữa lãnh đạo và cấp dưới, giữa người dạy và người phải học, mà quên rằng Thiên Chúa thích đảo ngược các vị trí. Việc bước đi cùng nhau sẽ khám phá chiều ngang như đường hướng hành động hơn là chiều dọc”. Ngài nói tiếp : Điều cần thiết là cảm thấy mình là thành viên của một dân tộc lớn lao duy nhất vốn là nơi đón nhận những lời hứa của Thiên Chúa, mở ra cho một tương lai đang chờ đợi mọi người tham dự vào bàn tiệc mà Thiên Chúa chuẩn bị cho mọi dân tộc”. Chức vụ, một ân huệ mà một người lãnh nhận vì mọi người, chúng ta đã lãnh nhận cho những người khác, một trách nhiệm. Đừng để bất kỳ ai ở bên ngoài hay đằng sau. Đặc biệt, coi trọng Cảm thức đức tin”[4]. Nơi mỗi người, đều có chức năng ngôn sứ của Chúa Giêsu-Kitô, nên có thể phân định đâu là những con đường của Tin Mừng trong hiện tại. Quả thế, trong tiến trình hiệp hành, lắng nghe cả Cảm thức đức tin, “Sensus fidei”. Không được coi thường tất cả “những trực giác” này; không thể coi “trực giác không có tư cách công dân”. Quả thực, nó không kém hữu hiệu. Sách Tông đồ công vụ, thuật lại, các tông đồ: “Triệu tập hội đồng và đưa ra quyết định, bổ nhiệm bảy người, có tiếng tốt, đầy thần khí và khôn ngoan, dấn thân toàn thời gian, trong tác vụ phục vụ bàn ăn. Sau khi chọn, các tông đồ đặt tay trên họ[5].

Kết luận

Đức Thánh Cha: “Khuyến khích thực hiện tiến trình hiệp hành này, cách nghiêm túc và Chúa Thánh Thần cần đến anh chị em. Hãy lắng nghe Chúa Thánh Thần, lắng nghe nhau và đừng để bất kỳ ai ở bên ngoài hay đằng sau. Giáo hội là “Một dân” muốn bước đi cùng nhau, trong Giáo hội và giữa nhân loại, vốn bao hàm sự đa dạng của mọi dân tộc và của mọi thân phận. Thật là phong phú phi thường, trong tính phức tạp của nó[6]! Lắng nghe không thành kiến, lên tiếng một cách can đảm và thẳng thắn đối thoại với Giáo Hội, xã hội và các hệ phái Kitô khác[7]. Giáo hội kính trọng, khiêm tốn, lắng nghe và thâu nhận cả nhân loại. Phụ nữ là thành phần Dân Chúa. Điều rất quan trọng là phụ nữ có thể được lắng nghe, và giữ vai chính trong tiến trình công nghị ngay từ đầu. Điểm quan trọng là công nghị này có thể bao gồm và lắng nghe phụ nữ”. Sau cùng có kèm theo những câu hỏi chính để tham khảo ý kiến. Mục đích: “Làm nảy sinh những mơ ước, ngôn sứ và hy vọng”.

Hy vọng, trong đối thoại, việc nhấn mạnh tới “Mục vụ” sẽ giúp tín hữu Dân Chúa, và những người thiện chí, muốn đối thoại với tôn giáo, tự tin, chân thành, can đảm chia sẻ, theo sự soi sáng, hướng dẫn của ơn Trên, của Chúa Thánh Thần về cuộc sống đức tin và cả “cảm thức Đức tin”, trực giác Đức tin. Hầu góp phần xây dựng một giáo hội: “Đồng nghị, hiệp hành, hiệp thông, tham gia và sứ vụ”. Mùa xuân Giáo hội và thế giới đang vẫy gọi./.

Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)

 

 

 

 


[1] Uỷ ban thần học quốc tế, Tính Đồng Nghị trong Đời Sống và Sứ Mệnh của Giáo Hội, công bố ngày 2-3-2018

[2] Nt.

[3] Công đồng Vat. II: Lời giới thiệu 972, p. 5

[4] Tiếng Latinh : sensus fidei 

[5] CV 6, 3-6

[6] Đức Thánh cha Phanxico: Rôma, 18/9/2021
[7] Hồng Y Mario Grech, Tổng thư ký Thượng Hội Đồng Giám Mục, và các vị phụ tá, họp báo tại Phòng Báo chí Tòa Thánh, 7/9/2021