60 năm: Thành Lập Hàng Giáo Phẩm Việt Nam, 60 năm Thành Lập Giáo Phận Mỹ Tho

1. Tông Hiến Venerabilium Nostrorum

Ngày 24 tháng 11 năm 1960, Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII qua Tông Hiến Venerabilium Nostrorum công bố việc thiết lập Hàng Giáo Phẩm Việt Nam với ba giáo tỉnh: Hà Nội- Huế- Sài Gòn. Sự kiện trọng đại này nói lên sự quan tâm đặc biệt của Tòa Thánh đối với sự phát triển về đời sống đức tin của Giáo hội tại các quốc gia và cách riêng nhu cầu chính đáng tổ chức Hàng Giáo Phẩm tại Việt Nam. Đây cũng là kết quả của biết bao hy sinh tận tụy của các bậc tiền bối trải qua 3 thế kỷ, đã nối tiếp nhau xây dựng mảnh vườn nho thiêng liêng của Chúa tại nơi đây, bằng bao nhiêu công lao vất vả, bằng bao nhiêu hy sinh nặng nhọc, có lần bằng cả xương máu, để mở đường, tạo cơ hội thuận tiện và rồi đưa đến cả một hệ thống, tổ chức truyền giáo tại Việt Nam cho đến ngày nay.

2. Tông thư Jam in Pontificatus

Ngày 14 tháng 01 năm 1961 Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII qua Tông thư Jam in Pontificatus gửi hành Giáo Phẩm Việt Nam, ngài đã viết: "Từ nay hầu hết các giáo phận ở Việt Nam sẽ do các Giám Mục bản quốc quản trị. Sự kiện đó minh chứng cách hùng hồn sự trưởng thành và khả năng của hàng giáo sĩ bản xứ nay đã đông đúc và được huấn luyện đầy đủ" (Tông Thư Jam in Pontificatus năm 1961).

Trong tông thư này, Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII còn nhắn gửi, đặt nhiều hy vọng vào các Giám mục và linh mục Việt Nam: "Ta tin chắc rằng hàng Giám Mục và giáo sĩ Việt Nam, trong khi tỏ lòng tri ân Tòa Thánh vì cử chỉ tín nhiệm cao đẹp này, sẽ biết nhận ở đấy lý do chính đáng để vui mừng an ủi, và đồng thời thúc đẩy mình càng thêm chịu khó, nhiệt thành, và đồng tâm nhất trí trong việc chu toàn bổn phận và trách nhiệm mục vụ của mình, như lời thánh Phaolô: "Phải ân cần chứ đừng biếng nhác, phải nhiệt tâm phụng sự Thiên Chúa. Hãy vui mừng trông cậy, hãy nhẫn nại khi gặp gian nan, bền chí trong khi cầu nguyện, tham gia tất cả các nhu cầu của giáo dân" (Rom 12,11-13).

Ngài không quên khích lệ người giáo dân Việt Nam: "Còn giáo dân Việt Nam phải nhìn nhận trong cái danh dự cao quý này không những một bằng chứng nâng cao giá trị cho những truyền thống công giáo cố hữu ở đây, truyền thống đã được đánh dấu bằng máu các thánh Tử đạo, và máu này đã phát sinh ra nhiều giáo dân. Hơn nữa, danh dự này còn là một tiếng gọi, nhắc cho họ phải ý thức rõ rệt những nghĩa vụ của người công giáo và công dân.

3. Hội Nghị Thường Niên HĐGMVN 2020

Hội nghị thường niên của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam từ ngày 12-16 tháng 10 năm 2020 trong thư mục vụ gửi cộng đoàn dân Chúa số đầu tiên đã đề cập tới sự kiện nổi bật trong Giáo Hội Việt Nam năm nay: kỷ niệm 60 Tông Hiến Venerabilium Nostrorum. Đây là dịp để mỗi tín hữu Việt Nam ý thức rằng mình đón nhận di sản cha ông để lại đồng thời còn trách nhiệm duy trì, phát huy và chuyển giao di sản cho thế hệ tương lai "Chúng ta cùng nhau tạ ơn Thiên Chúa là nguồn mọi ân phúc, và tri ân các bậc tiền nhân về di sản cao quý các ngài để lại bằng mồ hôi và nước mắt, đôi khi bằng cả máu đào minh chứng niềm tin. Tâm tình tri ân đích thật không chỉ mời gọi chúng ta đón nhận mà còn phải sống, khai triển và chuyển tải di sản các ngài để lại, cách riêng là sự hiệp thông trong Giáo Hội và sứ mệnh làm muối cho đời, ánh sáng cho trần gian (x. Mt 5,13-16)." (thư chung số -2)

4. 60 năm Sắc chỉ Quod Venerabiles Fratres

Cách riêng đối với Giáo phận Mỹ Tho, ngày 27 tháng 11 năm 1960, ĐTC Gioan XXIII ký Sắc chỉ Quod Venerabiles Fratres chính thức thiết lập Giáo phận Mỹ Tho "Những khu vực hành chánh quen gọi là Long An, Kiến Tường, Kiến Phong và Định Tường, TA tách biệt ra khỏi địa phận Saigon và thiết lập thành địa phận mới gọi là Mỹ Tho theo tên tỉnh lỵ Mỹ Tho". Và chúng ta đang tiến rất gần đến ngày kỷ niệm 60 năm Thành lập Giáo phận. Chúng ta không khỏi bồi hồi nhớ lại những thăng trầm trong lịch sử Giáo phận Mỹ Tho. Lịch sử đó gắn liền với những thành quả trong công cuộc Loan báo Tin mừng trong suốt 60 năm qua. Để thấy những con số và những bước phát triển theo từng giai đoạn của Giáo Phận Mỹ Tho, chúng ta cùng xem qua các bài viết của Đức Cha Phêrô và văn phòng TGM về 60 năm thành lập Giáo phận Mỹ Tho.

Khi thành lập, Giáo phận Mỹ Tho có 39 giáo xứ, 32 nhà thờ, 54 nhà nguyện; 50.249 giáo dân, 43 linh mục, 28 đại chủng sinh học tại Giáo hoàng Học viện Piô X Ðà lạt và Ðại chủng viện Saigòn; 77 tiểu chủng sinh học ở Cần Thơ và Saigòn. Khoảng 153 tu sĩ thuộc các dòng: Sư huynh La San, Mến Thánh Giá Cái Nhum.

Ðến năm 1974, Giáo phận Mỹ Tho có 186 giáo xứ và họ đạo, 71 linh mục, 78 đại chủng sinh và 63.158 giáo dân.

Sau năm 1975, do địa giới hành chính được điều chỉnh, địa bàn Giáo phận Mỹ Tho được tính ổn định đến nay gồm các tỉnh: Tiền Giang, Long An và 2/3 tỉnh Ðồng Tháp. Đây là một vùng đất rộng lớn thuộc đồng bằng sông Cửu Long, đa số dân sinh sống bằng nông nghiệp.

Theo báo cáo mục vụ năm 2017, hiện nay Giáo phận Mỹ Tho:

- Diện tích: 9.262 km²

- Số dân khoảng: 4.194.184 người.

- Giáo Dân: 138.415 người (chiếm 3,3).

- Giáo Hạt: 06

- Giáo xứ: 97

- Giáo họ và giáo điểm: 26

- Linh mục: 160 triều + 4 dòng

- Hội Dòng: Phaolo tỉnh dòng Mỹ Tho + Mến Thánh Giá Mỹ Tho

- Tu sĩ: 242 Dòng thánh Phaolo tỉnh dòng Mỹ Tho; 92 Dì dòng MTG Mỹ Tho.

- Đại chủng sinh: 58

- Giáo lý viên: 280

Từ khi thành lập năm 1960 cho đến nay, Giáo phận Mỹ Tho luôn cố gắng để phát triển về mọi mặt, số giáo dân tăng lên gần gấp 3 lần.

Năm 1970 số giáo dân là 56.900 thì đến năm 2017 cách 47 năm, số người công giáo là 138.415. Mỗi linh mục chia theo đầu người phải chăm sóc mục vụ và truyền giáo cho 22.260 người; mỗi giáo dân phải có trách nhiệm truyền giáo cho 25 người. Và con số này luôn thay đổi cho đến ngày hôm nay.

Tỉ lệ người công giáo có tăng qua các năm từ lúc mới thành lập Giáo phận cho đến sau năm 1975. Tuy nhiên từ sau năm 1975 cho đến nay, tỉ lệ này có phần tăng nhưng chậm và gần như không thay đổi trong suốt gần 20 năm nay.

Có thể nói tỉ lệ 3,2 % số người công giáo trong tổng dân số cả Giáo phận là một con số còn quá thấp và đáng để cho mọi thành phần dân Chúa trong Giáo phận suy nghĩ. Chúng ta hãy cùng tham khảo những số liệu sơ bộ sau:

Giáo hội Việt Nam mừng 60 thành lập hàng giáo phẩm và 60 thành lập Giáo phận là dịp để mỗi người nhìn về quá khứ để tri ân các bậc tiền bối, cha ông chúng ta trong đó có công ơn to lớn của cha nhà truyền giáo nước ngoài. Trong đó, phải kể đến công lao to lớn của các Dòng tu: Dòng Tên, Dòng Đa Minh, Dòng Phanxicô, Hội thừa sai Paris (MEP) với nhiều tu sĩ thừa sai truyền giáo tiên khởi đáng kính trong Giáo phận Mỹ Tho của chúng ta.

Trong bài viết về 60 thành lập Giáo phận Mỹ Tho, Đức Giám mục Giáo phận đã mời gọi mọi thành phần trong Giáo phận đón nhận sự kiện này với tất cả niềm vui vì đánh dấu sự trưởng thành và phát triển của giáo hội tại địa phương; đồng thời niềm vui này cũng gợi lên cho chúng ta lòng biết ơn sâu xa vì để có được sự phát triển và trưởng thành ngày nay là nhờ biết bao công sức của các bậc tiền nhân, cách riêng Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Cùng với lòng biết ơn là ý thức trách nhiệm của mỗi người đối với giáo phận trong hiện tại cũng như tương lai.

Trong hoàn cảnh hiện tại, ngoài những khó khăn, Giáo phận cũng có những thuận lợi đối với sứ vụ của mình: Linh mục đoàn của Giáo phận ngày càng nhiều, trẻ, nhiệt tình, vâng phục và hiệp nhất. Tập thể tông đồ giáo dân tại các giáo xứ không quá ít, có lòng đạo đức và nhiệt tình. Nhờ sự hướng dẫn và giảng dạy, họ ý thức về sứ vụ loan báo Tin Mừng đang được nâng cao, dù còn nhiều giới hạn riêng.

Tương quan với các tôn giáo bạn trong giáo phận được coi là thân thiện; tương quan với chính quyền các cấp theo đường hướng hợp pháp, hợp tác, được coi là có những kết quả tích cực cho các sinh hoạt tôn giáo.

Xin Chúa qua lời chuyển cầu của Cha Thánh Phêrô Nguyễn Văn Lựu tử đạo - Bổn mạng Giáo phận chúc phúc cho mọi thành phần Dân Chúa trong Giáo phận. Ước mong năm Kỷ niệm 60 năm thành lập Giáo phận trở thành lễ Hiện Xuống Mới trên Giáo phận Mỹ Tho.

Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Long

Nữ tu Maria Trương Thị Mai

Gp. Mỹ Tho