.png){kind=logo}
CÁC BÀI THƯỜNG HUẤN THÁNG 02-2021
BAN NGHIÊN HUẤN
UỶ BAN GIÁO DÂN TRỰC THUỘC HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM
BIÊN SOẠN
BÀI V
TỔ CHỨC HỘI ĐỒNG MỤC VỤ GIÁO XỨ
I. NHIỆM VỤ VÀ QUYỀN LỢI
1- Nhiệm vụ của linh mục chính xứ đối với hội đồng mục vụ giáo xứ :
Là chủ chăn riêng của giáo xứ, chịu trách nhiệm hướng dẫn tinh thần và sinh hoạt mục vụ của giáo xứ, linh mục chính xứ:
(1) có thể mời linh mục phụ tá và đại diện các tu sĩ tham gia vào sinh hoạt của hội đồng mục vụ giáo xứ.
(2) Chủ trì và là người chịu trách nhiệm các phiên họp, các cuộc sinh hoạt của hội đồng mục vụ giáo xứ (khi vắng mặt, có thể ủy nhiệm cho linh mục phụ tá hoặc cho chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ).
(3) Tạo bầu khí đối thoại, trợ lực, hiệp thông và hợp tác lành mạnh: “thống nhất trong điều chính, tương nhượng trong điều phụ, bác ái trong mọi sự”. Tiếp nhận, duyệt xét và phê chuẩn những kiến nghị được đa số các thành viên tán thành (tôn trọng đúng mức tính tư vấn của hội đồng mục vụ giáo xứ).
(4) Lo liệu việc huấn luyện và bồi dưỡng cho các thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ về phương diện thiêng liêng, nhân bản, chuyên môn nhằm nâng cao năng lực phục vụ và làm việc tập thể; nhờ đó, góp phần hoàn thành sứ vụ yêu thương và phục vụ.
(5) nên chuyển dần sự lãnh đạo và điều hành của mình trong tư cách là chủ chăn riêng của giáo xứ được giám mục giáo phận trao phó: Từ truyền lệnh sang chỉ dẫn, kế tiếp là trợ lực, sau cùng là uỷ thác nhằm tạo thuận lợi cho các thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ ngày càng chủ động và tích cực hơn trong việc xây dựng giáo xứ.
2- Nhiệm vụ của hội đồng mục vụ giáo xứ:
Nắm bắt tình hình chung của giáo xứ, nhất là hiện trạng đời sống đức tin và phong hóa trong giáo xứ, hội đồng mục vụ giáo xứ cùng với linh mục chính xứ (và dưới sự hướng dẫn của ngài):
(1) Góp phần tích cực trong việc hoạch định chương trình mục vụ, đề ra phương thức và phân công thực hiện.
(2) Phối hợp hài hoà các công tác của các đơn vị mục vụ trong sự tôn trọng tính tự lập của từng đơn vị.
(3) Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện, và báo cáo kết quả.
(4) Góp phần giải quyết những vấn đề (hài hòa những khác biệt, xóa dần những xung khắc, giải tỏa những bất đồng) trong tinh thần liên đới, tương trợ và hiệp thông.
(5) Góp phần chia sẻ trách nhiệm trong việc quản trị tài sản giáo xứ.
(6) Tích cực bồi dưỡng tri thức, nâng cao tinh thần, tạo thêm năng lực làm việc tập thể và dấn thân phục vụ trong yêu thương.
3- Nhiệm vụ của ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ :
Cộng tác chặt chẽ và thường xuyên với linh mục chính xứ trong việc quản trị giáo xứ, ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ cùng với linh mục chính xứ (và dưới sự hướng dẫn của ngài):
(1) Thực hiện việc lãnh đạo và quản trị, tổ chức và điều hành giáo xứ (quan tâm đặc biệt đến những vấn đề cấp giáo xứ).
(2) Soạn thảo chương trình nghị sự cho các phiên họp của giáo xứ, kế hoạch mục vụ của từng dịp lễ (theo mùa), đề xuất những sáng kiến mục vụ phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của giáo xứ, trao đổi với các thành viên liên hệ nhằm chuẩn bị cho việc phân công thực hiện, tích cực thi hành và giúp người khác thi hành thật tốt các nghị quyết đã được phê duyệt.
(3) Phát triển, nâng cao đời sống tôn giáo và xã hội của mọi người trong giáo xứ, đặc biệt của những gia đình lâm cảnh túng nghèo và những người bị bỏ rơi.
4- Nhiệm vụ của chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ:
Cùng với linh mục chính xứ (và dưới sự hướng dẫn của ngài), chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ có nhiệm vụ:
(1) Chịu trách nhiệm chung về hội đồng mục vụ giáo xứ trong việc lãnh đạo và điều hành, hoạch định chương trình mục vụ... để giáo xứ được thăng tiến trong chính sứ vụ của giáo xứ.
(2) Quán xuyến cách tổng quát mọi sinh họat mục vụ, động viên cộng đoàn giáo xứ, cách riêng các thành viên hội đồng mục vụ, nhất là các thành viên ban thường vụ, nhằm tạo bầu khí đối thoại, hiệp thông, hợp tác lành mạnh...
(3) Khi được uỷ nhiệm của linh mục chính xứ, chủ trì các phiên họp của hội đồng mục vụ giáo xứ, các buổi sinh hoạt của ban thường vụ.
(4) Thay mặt cho cộng đoàn giáo xứ trong những trường hợp được uỷ nhiệm, nhưng không có quyền đồng thuận những gì trái nghịch quyền lợi của giáo xứ.
5- Nhiệm vụ của phó chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ, đặc trách nội vụ:
Cùng với linh mục chính xứ (và dưới sự hướng dẫn của ngài), phó chủ tịch đặc trách nội vụ của hội đồng mục vụ giáo xứ có nhiệm vụ:
(1) Hợp tác với chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ; thay thế chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ khi vị này vắng mặt, để chịu trách nhiệm chung về hội đồng mục vụ giáo xứ trong việc lãnh đạo và điều hành, hoạch định chương trình mục vụ... sao cho giáo xứ được thăng tiến trong chính sứ vụ của giáo xứ.
(2) Phối hợp các sinh hoạt mục vụ giáo xứ trong những trường hợp được uỷ nhiệm, đặc biệt các sinh hoạt thuộc lãnh vực phụng tự và huấn giáo.
(3) Thực hiện các sinh hoạt thuộc các lãnh vực trên khi giáo xứ không có ủy viên chuyên trách.
6- Nhiệm vụ của phó chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ, đặc trách ngoại vụ:
Cùng với linh mục chính xứ (và dưới sự hướng dẫn của ngài), phó chủ tịch đặc trách ngoại vụ của hội đồng mục vụ giáo xứ có nhiệm vụ:
(1) Hợp tác với chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ; thay thế chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ khi vị này và phó chủ tịch nội vụ của hội đồng mục vụ giáo xứ vắng mặt, để chịu trách nhiệm chung về hội đồng mục vụ giáo xứ trong việc lãnh đạo và điều hành, hoạch định chương trình mục vụ... sao cho giáo xứ được thăng tiến trong chính sứ vụ của giáo xứ.
(2) Phụ trách việc liên lạc với bên ngoài giáo xứ trong những trường hợp được uỷ nhiệm: thường là phối hợp các sinh hoạt thuộc lãnh vực tông đồ, bác ái xã hội (đặc biệt quan tâm đến người nghèo, neo đơn, bệnh tật...), phát triển và truyền bá đức tin, chăm sóc các lớp giáo lý dự tòng.
(3) Thực hiện công việc thuộc các lãnh vực trên khi giáo xứ không có ủy viên chuyên trách.
7- Nhiệm vụ của thư ký hội đồng mục vụ giáo xứ:
Cộng tác với linh mục chính xứ và ban thường vụ trong công việc sổ sách của giáo xứ, thư ký hội đồng mục vụ giáo xứ có nhiệm vụ:
(1) Giúp phác thảo các chương trình sinh hoạt được giao phó, trình duyệt... và thực hiện các bản báo cáo trình linh mục chính xứ.
(2) Soạn thảo các chương trình, thống nhất với vị chủ tọa và giữ chương trình, đọc các văn thư, và ghi biên bản các phiên họp giáo xứ, hội đồng mục vụ giáo xứ và ban thường vụ.
(3) Thông tin, liên lạc văn thư, báo cáo các số liệu giáo xứ, thực hiện và lưu trữ sổ sách giáo xứ, văn thư của giáo xứ.
(4) Phối hợp với các thư ký giáo họ về sổ gia đình Công giáo, cập nhật những số liệu về giáo xứ.
8- Nhiệm vụ của thủ quỹ hội đồng mục vụ giáo xứ:
Cộng tác với linh mục chính xứ và ban thường vụ trong công việc tài chánh, thủ quỹ hội đồng mục vụ giáo xứ có nhiệm vụ:
(1) Dưới sự thống nhất của linh mục chính xứ và cùng với chủ tịch hội đồng mục vụ giáo xứ, quản lý tài chánh của hội đồng mục vụ giáo xứ (không phải tài chánh giáo xứ).
(2) Cùng với các vị hữu trách lo liệu việc gây quỹ cho giáo xứ, cho hội đồng mục vụ giáo xứ khi được ủy thác.
(3) Phối hợp với kế toán viên (người phải lo sổ sách chi thu cách đầy đủ và minh bạch theo biểu mẫu chung của giáo phận) để cùng thực hiện báo cáo định kỳ theo quy định của giáo xứ.
(4) Góp phần vào việc quản trị tài sản giáo xứ: trông coi, bảo trì, tu bổ cơ sở của giáo xứ, và thực hiện các giấy tờ sổ sách tài chánh, tài sản liên hệ.
(5) Nhận quyết định của linh mục chính xứ về việc cất giữ hoặc làm sinh lời ngân khoản chưa sử dụng đến.
(6) Được chi theo hạn mực quy định cho những công việc chính đáng của hội đồng mục vụ giáo xứ (theo tiêu chuẩn chung của giáo phận).
9- Nhiệm vụ của các uỷ viên hội đồng mục vụ giáo xứ:
Cộng tác với linh mục chính xứ và ban thường vụ trong công việc chuyên môn, các uỷ viên hội đồng mục vụ giáo xứ có nhiệm vụ:
(1) Hợp tác với ban thường vụ và với nhau để thực hiện các phần việc chuyên môn của mình trong sự tương kính, tương nhượng và tương trợ.
(2) Tạo mối dây liên kết và hoà hợp trong và giữa các giới, các hội đoàn, các gia đình trong giáo xứ, để thi hành việc phục vụ, sứ vụ bác ái với tính cách cộng đồng, thể hiện tình đoàn kết và tinh thần hiệp thông.
(3) Đảm nhận, thi hành các quyết định chung của giáo xứ và thực hiện các công tác được trao phó theo phần việc chuyên môn của mình.
(4) Trình bày nhu cầu và nguyện vọng thuộc các phần việc chuyên môn của mình, báo cáo tình hình và công tác đã thực hiện trong phạm vi chuyên trách đó.
II- Quyền lợi:
Thánh Phaôlô viết trong thư gửi Timôthê:
Cha đã chiến đấu trong cuộc chiến đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin. Giờ đây, cha chỉ còn đợi vòng hoa dành cho người công chính. Chúa là Vị thẩm phán chí công sẽ trao phần thưởng đó cho cha trong ngày ấy, và không chỉ cho cha, nhưng còn cho tất cả những ai hết tình mong đợi Người xuất hiện.
Như thế, người phục vụ Nước Chúa không mong chờ bổng lộc trần gian như danh vọng, chức quyền.... Người phục vụ Tin mừng cần có tinh thần vô vị lợi và biết kiên trì họat động theo gương Thánh Tông đồ Phaolô.
Tuy nhiên, để có thể nắm bắt tình hình chung của giáo xứ, nhất là hiện trạng đời sống đức tin và phong hóa trong giáo xứ. Cộng tác chặt chẽ và thường xuyên với linh mục chính xứ trong việc quản trị giáo xứ có uy tín phục vụ và hứng khởi tham gia công việc Hội thánh, các thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ được hưởng một số quyền lợi khi còn sống và khi qua đời.
1- Quyền lợi khi còn sống
Các thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ khi còn sống, được:
(1) Học hỏi, huấn luyện, bồi dưỡng cách hệ thống qua tập huấn, thường huấn, chuyên huấn... nhằm nâng cao tinh thần và năng lực phục vụ.
(2) Bồi dưỡng cách riêng qua các dịp tĩnh tâm, đặc biệt là dịp nhận chức và chuẩn bị mừng trọng thể lễ bổn mạng hội đồng mục vụ giáo xứ.
(3) Linh mục chính xứ dâng lễ cầu nguyện cho dịp lễ bổn mạng hội đồng mục vụ giáo xứ.
(4) Cộng đoàn giáo xứ bày tỏ thái độ trân trọng, biết ơn, cầu nguyện và chung tay cộng tác để xây dựng Giáo hội Chúa.
(5) Cấp vi bằng, khi hoàn thành nhiệm vụ cách mỹ mãn, theo quy định của giáo phận.
2- Quyền lợi khi qua đời:
Vì các thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ đã từng cộng tác chặt chẽ và thường xuyên với linh mục chính xứ trong việc quản trị giáo xứ, khi:
(1) Đến dịp lễ các linh hồn (2-11), các thành viên đã qua đời có quyền được giáo xứ trích quỹ hội đồng mục vụ giáo xứ để xin một thánh lễ cầu nguyện cho.
(2) Một thành viên đương nhiệm hoặc đã mãn nhiệm qua đời:
* Thành viên ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ và trưởng các giáo họ:
- Trong giáo xứ: Ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ đến viếng xác, hội đồng mục vụ giáo xứ trích quỹ xin một thánh lễ và thông báo cho cộng đoàn dự lễ an táng;
- Ngoài giáo xứ (ở xa): hội đồng mục vụ giáo xứ xin một thánh lễ và ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ thông báo cho cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện.
* Thành viên khác thuộc hội đồng mục vụ giáo xứ:
- Trong giáo xứ: Các thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ đến viếng xác, hội đồng mục vụ giáo xứ trích quỹ xin một thánh lễ và thông báo cho cộng đoàn dự lễ an táng.
- Ngoài giáo xứ (ở xa): hội đồng mục vụ giáo xứ xin một thánh lễ và thông báo cho cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện.
(3) Người bạn đời của một thành viên đương nhiệm hoặc đã mãn nhiệm qua đời:
* Người bạn đời của thành viên ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ và của trưởng các giáo họ:
- Trong giáo xứ: Ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ đến viếng xác, hội đồng mục vụ giáo xứ trích quỹ xin một thánh lễ và thông báo cho cộng đoàn dự lễ an táng.
- Ngoài giáo xứ (ở xa): hội đồng mục vụ giáo xứ xin một thánh lễ và ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ thông báo cho cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện.
* Người bạn đời của thành viên khác thuộc hội đồng mục vụ giáo xứ:
- Trong giáo xứ: Đại diện hội đồng mục vụ giáo xứ đến viếng xác, hội đồng mục vụ giáo xứ trích quỹ xin một thánh lễ và thông báo cho cộng đoàn dự lễ an táng.
- Ngoài giáo xứ (ở xa): hội đồng mục vụ giáo xứ xin một thánh lễ và thông báo cho cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện.
(4) Cha hoặc mẹ của một thành viên đương nhiệm hoặc đã mãn nhiệm qua đời:
* Cha hoặc mẹ của thành viên ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ và của trưởng các giáo họ:
- Trong giáo xứ: ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ đến viếng xác và dự lễ an táng;
- Ngoài giáo xứ (ở xa): ban thường vụ hội đồng mục vụ giáo xứ thông báo cho cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện.
* Cha hoặc mẹ của thành viên khác thuộc hội đồng mục vụ giáo xứ:
- Trong giáo xứ: thành viên hội đồng mục vụ giáo xứ đến viếng xác và dự lễ an táng;
- Ngoài giáo xứ (ở xa): hội đồng mục vụ giáo xứ thông báo cho cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện.
Lm Giuse Nguyễn Ý Định
Trích đăng từ loạt bài “Gợi Ý Cho Một Quy Chế HĐMV/GX” 2013